سیستم کنترل گاز و آتش که برخی از آن به سیستم پایش گاز و آتش نام میبرند و برخی به اختصار سیستم F&G که برگرفته از عبارات لاتین (Fire and Gas Detection System)  می باشد در واقع سیستمی است که در حوزه ایمنی چندین وظیفه‌ را بر عهده دارد. ابتدا تشخیص حریق که از طریق سنسورهای دودیاب ، حرارت یاب ، گازسنج ، شعله یاب و حتی شستی های اعلان حریق صورت می پذیرد. وظیفه بعدی در واقع پردازش اطلاعات بر اساس داده ها و اطلاعات ورودی می باشد که بر اساس جدول Cause and Effect و جداول از قبل طراحی شده و برنامه نویسی شده صورت می پذیرد. و در آخر وظیفه ارسال اطلاعات به خروجی ها را بر عهده دارد. خروجی هایی از قبیل آژیر Sounder ، فلاشر Flasher or Beacon ، فعال کردن سیلندرهای اطفاء حریق و باز و بسته کردن برخی دستگاه های مرتبط.

از آنجا که در صنایع بسیار حساس و پیشرفته مانند کارخانه ‌ها، پتروشیمی ها، پالایشگاه ها، نیروگاه ها و محیط‌های شیمیایی که معمولا مایعات و گازهای قابل اشتعال و سمی در آنها به وفور یافت می‌شود می بایست قطعا از این سیستم استفاده گردد چرا که سیستم F&G یا کنترل پنل F&G امکاناتی را برای روئت درصد گازهای منتشر شده بر اساس LEL و یا PPM در اختیار کاربران اتاق کنترل قرار می دهد. حتی کنترل پنل F&G ماژولار که دارای کارت های محتلف دیجیتال و آنالوگ می باشد این امکان را میسر می سازد تا برخی دتکتورها مانند دتکتور شعله یاب خروجی خود را به صورت 4 تا 20 میلی آمپر ارائه نماید.

از آنجا که نشت گاز های سمی و قابل اشتعال از جمله عوامل حادثه آفرین با پیامد های جانی و مالی در صنایع مختلف به شمار می رود و مشاهده و کنترل آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است سیستم پایش گاز و آتش یا همان سیستم F&G به صورت مدوام در حال بررسی کلیه فضاهای تحت پوشش خود بوده و بر اساس داده های اولیه به دنبال شرایط غیر عادی بوده تا بتواند در صورت بروز خطر و حریق و هرگونه ریسک از جمله نشت گاز Flammable و Toxic یا سمی متناسب با سطح خطر شناسایی شده اقدامات لازم را انجام ‌دهد.

اهداف سیستم F&G

با در اختیار داشتن سیستم F&G و یا کنترل پنل F&G می توان به نتایج دلخواه زیر سید:

ریسک و عواقب ناشی از حوادث و نیز احتمال وقایع خطرناک را کاهش می دهد.

یک محیط کاری ایمن برای افراد حاضر در فضای صنعتی را ایجاد می نماید.

وجود تجهیزات فرار به میزان کافی را تضمین می نماید.

تجهیزات ایمنی کافی برای تشخیص و جداسازی و به حداقل رساندن نشت گازها و مایعات سمی و قابل اشتعال در محیط را فراهم می نماید.

سیستم‌های حفاظت حریق مناسب به منظور کنترل و اطفاء اتوماتیک سریع هرگونه حریق قابل پیش‌بینی که در شرایط و عملیات عادی قابل انتشار است را فراهم می نماید.

احتمال آلودگی محیط در اثر نشت، تخلیه یا شعله‌ور شدن تصادفی مواد خطرناک را به حداقل می رساند.